BSCKII Nguyễn Quý Đông - Phó Trưởng khoa Mắt Bệnh viện Bưu điện cho biết: Viễn thị xảy ra chủ yếu do trục nhãn cầu ngắn hơn bình thường dẫn tới khả năng hội tụ ánh sáng của mắt bị suy giảm, hình ảnh hội tụ ra sau võng mạc khiến trẻ nhìn xa và gần đều không rõ. Viễn thị ở trẻ gây giảm thị lực cả nhìn xa và nhìn gần, đặc biệt là khả năng nhìn gần gây ảnh hưởng đến khả năng đọc sách, viết bài và tiếp thu kiến thức, từ đó cản trở sự phát triển ngôn ngữ và tư duy ở trẻ. Nếu không được phát hiện sớm và điều chỉnh kịp thời, viễn thị ở trẻ có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như lác mắt (strabismus), nhược thị (amblyopia), thậm chí là suy giảm thị lực vĩnh viễn. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh còn chủ quan vì thấy con vẫn sinh hoạt được đặc biệt là khi trẻ bị viễn thị một mắt hoặc một mắt viễn nhẹ một mắt viễn cao mà không nhận ra các dấu hiệu của viễn thị. 

Trẻ bị viễn thị thường có biểu hiện như mỏi mắt, chảy nước mắt hoặc nheo mắt cả khi nhìn xa và nhìn gần. Cha mẹ cần chú ý đến những dấu hiệu bất thường như trẻ thường xuyên dụi mắt, né tránh việc đọc sách, học bài hay than đau đầu khi học.

Về cơ chế bệnh sinh: Khi mới sinh, hầu hết trẻ nhỏ đều có viễn thị sinh lý do trục nhãn cầu của trẻ ngắn hơn bình thường, với độ viễn mức độ nhỏ và có thể chính thị dần (độ viễn giảm dần về 0 Diop) khi mắt trẻ phát triển đầy đủ sau vài năm đầu đời. Một số trẻ có độ viễn thị cao, lệch nhau giữa hai mắt dẫn tới mắt không chính thị theo đúng quy luật sinh lý, dẫn tới trẻ bị viễn thị. Yếu tố gia đình hay được nhắc tới khi trẻ phát hiện viễn thị. Cụ thể bố, mẹ, ông, bà bị viễn thị cao thì nguy cơ cao con, cháu họ có thể bị bị viễn thị.

Theo Bác sĩ Đông, phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả nhất ở trẻ nhỏ là cho trẻ đeo kính gọng được khám và kê đơn kính chính xác bởi bác sĩ chuyên khoa Mắt. Kính giúp điều chỉnh điểm hội tụ của hình ảnh về đúng vị trí trên võng mạc, cải thiện rõ rệt khả năng nhìn xa và nhìn gần. Trong những trường hợp viễn thị nặng gây ra nhược thị (mắt thị lực rất kém khi đã điều chỉnh đầy đủ số kính, nguyên nhân do tế bào thần kinh trên võng mạc của trẻ không được kích thích do ảnh không hội tụ đúng trên võng mạc), trẻ cần được chỉ định tập nhược thị với sự kết hợp của nhiều biện pháp khác nhau nhằm mục đích kích thích sự hoạt động trở lại của tế bào thần kinh trên võng mạc. Cụ thể là kết hợp các bài tập luyện thị giác (vision therapy) như che bịt mắt, nhỏ thuốc gia phạt mắt tốt, tập trên máy và đặc biệt những biện pháp tập kinh điển rất đơn giản, dễ thực hiện mà vẫn còn nguyên giá trị như nhặt đỗ, sâu hạt sau quá trình trẻ tập luyện cho kết quả phục hồi thị lực rất tốt. Việc điều trị sẽ không hiệu quả nếu thiếu sự đồng hành từ gia đình trong tập luyện cũng như quá trình thăm khám. Cha mẹ cần đưa trẻ đi khám mắt định kỳ, ít nhất 6 đến 12 tháng một lần, ngay cả khi trẻ không có biểu hiện rõ ràng. Đặc biệt, giai đoạn 5–10 tuổi là thời kỳ nhạy cảm trong phát triển thị lực, cần được theo dõi chặt chẽ. Bên cạnh đó, hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử, khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời là những biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả giúp mắt điều tiết linh hoạt và phòng tránh các tật khúc xạ không mong muốn.

Viễn thị nói riêng và tật khúc xạ nói chung ở trẻ em là vấn đề không thể xem nhẹ. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách cùng với sự đồng hành sát sao từ cha mẹ đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ thị lực và hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ. Một đôi mắt sáng khỏe sẽ giúp trẻ tự tin học tập và khám phá thế giới xung quanh. Phụ huynh nên chủ động đưa trẻ đi kiểm tra mắt định kỳ và tuân thủ nghiêm túc hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa nhằm đảm bảo sức khỏe thị lực lâu dài cho con em mình. Khoa Mắt Bệnh viện Bưu điện là một trong những đơn vị uy tín trong lĩnh vực nhãn khoa có thế mạnh về nhãn nhi, với đội ngũ bác sĩ được đào tạo bài bản, giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại và quy trình thăm khám, điều trị đạt chuẩn quốc tế, nơi đây là lựa chọn tin cậy cho các bậc cha mẹ trong hành trình chăm sóc “cửa sổ tâm hồn” của trẻ.